Τριχόπτωση: Τι Είναι;
Η τριχόπτωση, είναι μια κοινή και αρκετά συνηθισμένη κατάσταση που αντιμετωπίζουν καθημερινά χιλιάδες άνθρωποι. Αφορά την απώλεια τρίχας από το τριχωτό της κεφαλής, καθώς και από άλλα μέρη του ανθρώπινου σώματος. Κάθε άνθρωπος έχει περίπου 150.000 τρίχες στο τριχωτό της κεφαλής. Κάποιες από αυτές πέφτουν και αναπτύσσονται ξανά νέες.
Το φαινόμενο της πτώσης της τρίχας είναι φυσιολογικό, αφού η διάρκεια ζωής τους έχει συγκεκριμένες φάσεις. Στην περίπτωση της έντονης τριχόπτωσης, η απώλεια τρίχας είναι υπερβολική (πάνω από 100 την ημέρα).
Η τριχόπτωση μπορεί να είναι προοδευτική ή οξεία. Στην περίπτωση της προοδευτικής τριχόπτωσης, οι τρίχες αραιώνουν σιγά σιγά με την πάροδο του χρόνου. Για τους άνδρες, η προοδευτική τριχόπτωση συνδέεται με γενετική προδιάθεση, ενώ στις γυναίκες σε ορμονικές αλλαγές, εμμηνόπαυση και άλλα. Στην περίπτωση της οξείας τριχόπτωσης, οι τρίχες πέφτουν ξαφνικά και απότομα, σε μεγάλες ποσότητες και σε σύντομο χρονικό διάστημα. Αυτό μπορεί να συμβαίνει λόγω διαφόρων διαταραχών όπως στρες, λοιμώξεις και άλλες παθήσεις.
Τριχόπτωση: Αίτια
Η τριχόπτωση όπως αναφέραμε μπορεί να συμβεί τόσο σε άνδρες, όσο και σε γυναίκες και οφείλεται σε πολλά διαφορετικά αίτια.
Μερικά από τα αίτια της τριχόπτωσης είναι:
- Κληρονομικότητα και γενετικοί παράγοντες: Αν υπάρχει προδιάθεση, τότε η πιθανότητα να αναπτυχθεί τριχόπτωση είναι μεγαλύτερη.
- Ορμονικές αλλαγές: Μπορούν να επηρεάσουν την ανάπτυξη της τρίχας και να επιταχύνουν την τριχόπτωση.
- Ιατρικές παθήσεις: Κάποιες παθήσεις ή αυτοάνοσα νοσήματα, μπορούν να προκαλέσουν τριχόπτωση, όπως για παράδειγμα ο θυροειδής.
- Ψυχολογικοί παράγοντες: Το έντονο στρες, το άγχος και η πίεση συμβάλλουν στην ανάπτυξη της τριχόπτωσης.
- Έλλειψη σημαντικών θρεπτικών συστατικών: Η ανεπαρκής, μη ισορροπημένη διατροφή, οι εξαντλητικές δίαιτες και η έλλειψη ουσιών όπως σίδηρος, βιταμίνες, φεριτίνης στο αίμα και λοιπά, μπορούν να οδηγήσουν σε αδυναμία της τρίχας και εν τέλει σε τριχόπτωση.
- Ανθυγιεινές συνήθειες: Συνήθειες όπως το τσιγάρο, η αλόγιστη κατανάλωση αλκοόλ, η κακή ποιότητα ύπνου και άλλες, μπορούν να εντείνουν το πρόβλημα της τριχόπτωσης.
- Ταλαιπωρία των μαλλιών: Το υπερβολικό λούσιμο, το έντονο τρίψιμο σε πετσέτες και η εκτεταμένη χρήση διαφόρων προϊόντων καλλωπισμού, μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα του τριχωτού της κεφαλής.
- Εξωγενείς, περιβαλλοντικοί παράγοντες: Όπως για παράδειγμα η υπερβολική έκθεση στον ήλιο
- Χρήση φαρμάκων και φαρμακευτικών αγωγών: Ορισμένα φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν έντονη τριχόπτωση, ανάλογα με το πως αλληλοεπιδρούν με τον οργανισμό.
- Γήρανση: Με το πέρασμα των ετών είναι φυσιολογικό να προκαλείται τριχόπτωση, τόσο σε άνδρες όσο και σε γυναίκες, καθώς ο ρυθμός ανάπτυξης της τρίχας μειώνεται.
- Χημειοθεραπείες
Που οφείλεται η τριχόπτωση και ποια άτομα την εμφανίζουν;
Η τριχόπτωση οφείλεται κατά ένα μεγάλο ποσοστό την ανδρογενετική αλωπεκία, όπου οι τρίχες λεπταίνουν σταδιακά και στη συνέχεια πέφτουν. Ωστόσο υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν την κατάσταση όπως η ηλικία, το στρες και η διατροφή.
Ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες, είναι η γενετική προδιάθεση, καθώς και η τριχόπτωση που έχει κληρονομηθεί από τους γονείς.
Η τριχόπτωση μπορεί να εμφανιστεί τόσο σε άνδρες όσο και σε γυναίκες, ακόμα και σε νεαρές πλέον ηλικίες.
Στην περίπτωση των ανδρών, υπάρχει πτώση τριχών κυρίως στο μπροστινό μέρος του τριχωτού της κεφαλής και με την πάροδο των ετών συμβαίνει το ίδιο και στην κορυφή του τριχωτού.
Στην περίπτωση των γυναικών, παρατηρείται μια γενικότερη αραίωση σε όλο το πάνω μέρος του τριχωτού της κεφαλής.
Ποιες είναι οι φάσεις των τριχοθυλακίων;
Ο κύκλος ζωής των τριχοθυλακιών αποτελείται από τρεις φάσεις. Κάθε θύλακας έχει τη δική του, ξεχωριστή φάση, καθώς δεν αναπτύσσονται όλες οι τρίχες με τον ίδιο ρυθμό.
- Αναγενής: Το αναγενές στάδιο είναι το πιο σημαντικό, καθώς κατά τη διάρκεια αυτού αναπτύσσονται οι τρίχες. Η διάρκεια του μπορεί να είναι από 2 έως 6 έτη.
- Καταγενής: Στη φάση αυτή η τρίχα έχει αρχίσει να εξασθενεί σημαντικά και προετοιμάζεται για πτώση. Το στάδιο αυτό έχει διάρκεια περίπου 2 εβδομάδων.
- Τελογενής: Η φάση αυτή είναι και η τελευταία φάση της ζωής της τρίχας. Έχει διάρκεια περίπου 3 εβδομάδων και μετά την πτώση αντικαθίσταται από νέα.
Οι περισσότερες τρίχες βρίσκονται στο αναγενές στάδιο.
Ωστόσο, στις περιπτώσεις της έντονης τριχόπτωσης, το μεγαλύτερο ποσοστό βρίσκεται στο τελογενές στάδιο, όπου και παρατηρείται αραίωση των μαλλιών.
Κατηγορίες Αλωπεκιών
Οι αλωπεκίες χωρίζονται σε δύο κατηγορίες, τις ουλωτικές (μόνιμες) και τις μη ουλωτικές (μη μόνιμες).
Τι είναι η ουλωτική αλωπεκία;
Η ουλωτική αλωπεκία είναι μια περίπτωση έντονης τριχόπτωσης. Ουσιαστικά, ο θύλακας της τρίχας καταστρέφεται, με αποτέλεσμα η απώλεια μαλλιών να είναι μόνιμη. Ο ιστός του θύλακα είναι νεκρός κι έτσι δεν μπορεί να “αναγεννηθούν” νέες τρίχες.
Η ουλωτική αλωπεκία εμφανίζεται τόσο σε άνδρες όσο και σε γυναίκες, ανεξάρτητα από την ηλικία. Διακρίνεται σε πρωτοπαθής και δευτεροπαθής.
Στην περίπτωση της πρωτοπαθούς αλωπεκίας – με πιο συχνή εμφάνιση τον θυλακικό λειχήνα – τα αίτια είναι ενδογενή. Στην περίπτωση της δευτεροπαθούς αλωπεκίας, τα αίτια οφείλονται κυρίως σε εξωτερικούς παράγοντες, όπως φλεγμονές και εγκαύματα.
Ποιοι παράγοντες προκαλούν την ουλωτική αλωπεκία;
Μερικοί από τους παράγοντες που μπορεί να προκαλέσουν ουλωτική αλωπεκία είναι οι εξής:
- Θυλακικός Λειχήνας
- Ερυθηματώδης Λειχήνας
- Ουλωτικό Πεμφιγοειδές
- Δερματικά νοσήματα
- Κληρονομικά νοσήματα
- Τραυματισμοί και εγκαύματα
- Αυτοάνοσα νοσήματα
- Νεοπλασίες δέρματος
- Φλεγμονές δέρματος
- Μυκητίαση στο τριχωτό της κεφαλής
Τι είναι η μη ουλωτική αλωπεκία;
Στην περίπτωση των μη ουλωτικών αλωπεκιών, το δέρμα είναι φυσιολογικό και οι τρίχες μπορούν να αναγεννηθούν, με την κατάλληλη θεραπεία.
Ποιοι παράγοντες προκαλούν τη μη ουλωτική αλωπεκία;
Η μη ουλωτική αλωπεκία διακρίνεται σε διάχυτη αλωπεκία, ανδρογενετική αλωπεκία και γυροειδή αλωπεκία (τριχοφάγος) .
Διάχυτη αλωπεκία
Ανάλογα με την εικόνα του τριχοριζογράμματος, η διάχυτη αλωπεκία μπορεί να είναι τελογενής, αναγενής ή δυστροφική και μικτή αλωπεκία.
Η διάχυτη αλωπεκία, ανάλογα με τη χρονική διάρκεια απώλειας μαλλιών, μπορεί να είναι οξεία, υποξεία και χρόνια. Οφείλεται σε ένα μεγάλο αριθμό παραγόντων, όπως:
- Σωματικό και συναισθηματικό στρες
- Ενδοκρινολογικές διαταραχές, όπως π.χ. υποθυρεοειδισμό
- Κακές διατροφικές συνήθειες
- Λήψη φαρμάκων, όπως αντισυλληπτικά, ανδρογόνα, ρετινοειδή (για τη θεραπεία της ακμής), αντιθυρεοειδικά, αντικαταθλιπτικά, αντιπηκτικά, κάποιες κατηγορίες καρδιολογικών φαρμάκων, όπως και κάποια μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, φάρμακα χημειοθεραπείας
- Ακτινοβολία
Ανδρογενετική αλωπεκία
Η ανδρογενετική αλωπεκία αποτελεί την πιο συνηθισμένη μορφή τριχόπτωσης στους άνδρες. Προκαλείται από γενετικούς ή και ορμονικούς παράγοντες που επηρεάζουν τον κύκλο ανάπτυξης της τρίχας. Εμφανίζεται κυρίως ως αραίωση στην κορυφή της κεφαλής, τόσο στους άνδρες, όσο και στις γυναίκες. Τα αίτια είναι συνήθως κληρονομικά.
Γυροειδής Αλωπεκία
Η γυροειδής αλωπεκία (τριχοφάγος) είναι μια αυτοάνοση, μη ουλωτική αλωπεκία, που προσβάλλει περίπου το 1%-2% του πληθυσμού. Χαρακτηρίζεται από απώλεια μέρους ή και όλων των τριχών, από το τριχωτό της κεφαλής, τα γένια, τα φρύδια αλλά και το σώμα.
Κατά την γυροειδή αλωπεκία υπάρχει πιθανότητα να επηρεαστούν και τα νύχια, εμφανίζοντας εμβυθίσεις (βοθρία) ή γραμμώσεις.
Προσβάλλει και τα δύο φύλα με την ίδια συχνότητα, ενώ παρατηρείται περισσότερο σε παιδιά και εφήβους. Παρόλο που η απώλεια μαλλιών δεν έχει επιπτώσεις στη σωματική υγεία, μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ψυχολογία και την αυτοπεποίθηση των ασθενών, επιδεινώνοντας την κατάσταση.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Τυπικά, τα πρώτα συμπτώματα της γυροειδούς αλωπεκίας είναι μικρές αποψιλωτικές πλάκες στρογγυλού υοειδούς σχήματος, οι οποίες είναι συνήθως ασυμπτωματικές.
Στην περίπτωση που η γυροειδής αλωπεκία είναι ενεργή, οι τρίχες αποκολλώνται εύκολα κατά την έλξη, ενώ κατά την επανέκθεσή τους τείνουν να είναι λευκές.
Η νόσος είναι απρόβλεπτη και μπορεί να υποχωρήσει μόνη της ή να παραμείνει σταθερή σε χρόνια ενεργός γυροειδής αλωπεκία.
Ποια είναι η θεραπεία της;
Η θεραπεία της περιλαμβάνει:
- Κορτικοστεροειδή σκευάσματα με τοπική ή συστηματική χρήση
- Τοπική ανθραλίνη
- Μινοξιδίλη (συνήθως σε συνδυασμό με τοπικά κορτικοστεροειδή)
- Ανοσοθεραπεία με DPCP (diphencyprone) ή SADBE (aquatic acid dibutylester)
- Φάρμακα όπως κυκλοσπορίνη και μεθοτρεξάτη
- Νέα φάρμακα JAK – αναστολείς, όπως baricitinib (FDA approved 13/06/2022)
Τριχόπτωση: Διάγνωση
Η πρώτη διάγνωση της τριχόπτωσης γίνεται ουσιαστικά από τον ασθενή, αφού αντιλαμβάνεται την πτώση των τριχών και την μη αναγέννησή τους.
Για να μπορέσει η διάγνωση να είναι πλήρης, επαρκής και να οδηγήσει σε μια αποτελεσματική θεραπεία, ο ασθενής θα πρέπει επισκεφθεί δερματολόγο.
Ο δερματολόγος διαθέτει τις γνώσεις και τις υποδομές που απαιτούνται για τη διάγνωση και την ενδεχόμενη θεραπεία της τριχόπτωσης.
Ο δερματολόγος θα ξεκινήσει με μια ανασκόπηση της υγείας του ασθενή, καθώς και του ιστορικού του για να μπορέσει να αντιληφθεί που μπορεί να οφείλεται η τριχόπτωση.
Έπειτα, θα προχωρήσει σε πιο εξειδικευμένες εξετάσεις και προσεγγίσεις, όπως το τριχοριζόγραμμα, η τριχοσκόπηση και η βιοψία. Η βιοψία τριχωτού δέρματος μαζί με τριχοφύλακες πραγματοποιείται στις περιπτώσεις τριχωτικών και άλλων αλωπεκιών.
Τι είναι το τριχοριζόγραμμα;
Το τριχοριζόγραμμα είναι μια ειδική διαγνωστική εξέταση κατά την οποία ερευνώνται τα αίτια της τριχόπτωσης, η μορφολογία του στελέχους των τριχών και του τριχικού θύλακα, η οποία δείχνει σε πραγματικό χρόνο την ποιοτική και ποσοτική κατάσταση του τριχωτού.
Με την καταγραφή αυτή, ο ειδικός αντιλαμβάνεται κατά πόσο ο κύκλος ζωής των τριχών είναι φυσιολογικός και κατά πόσο υπάρχει πιθανότητα αναγέννησης της τρίχας.
Για να μπορέσει να πραγματοποιηθεί η εξέταση, ο ασθενής δεν θα πρέπει να έχει λουστεί για τρία συνεχόμενα εικοσιτετράωρα.
Στη συνέχεια, ο ειδικός καθορίζει πόσες από αυτές τις τρίχες είναι υγιείς.
Η εξέταση είναι άμεση και κατά τη διάρκειά της γίνεται λήψη 50 περίπου τριχών από διάφορες περιοχές της κεφαλής, ώστε να υπάρχει ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα για επεξεργασία και μικροσκόπηση.
Τι είναι η τριχοσκόπηση;
Η τριχοσκόπηση είναι μια μη επεμβατική μέθοδος εξέτασης του δέρματος του τριχωτού της κεφαλής και του τριχικού στελέχους με τη χρήση δερματοσκοπίου χειρός ή με ψηφιακό σύστημα.
Κατά την τριχοσκόπηση καταγράφονται τα εξής στοιχεία:
- Η ποιότητα της τρίχα, το πάχος και πιθανές βλάβες στη ρίζα και το δέρμα
- Ο υφιστάμενος αριθμός τριχοθυλακίων και τριχών
- Οι ανωμαλίες που πιθανόν υπάρχουν στο στέλεχος της τρίχας και στην επιδερμίδα
Τι είναι η βιοψία τριχωτού;
H βιοψία τριχωτού δέρματος μαζί με τριχοθύλακες αποτελεί μια ακόμη μέθοδο για τη διάγνωση της τριχόπτωσης και χρησιμοποιείται συνήθως ως διαγνωστική μέθοδος στις περιπτώσεις των ουλωτικών αλωπεκιών.
Τριχόπτωση: Αντιμετώπιση & Θεραπεία
Η αντιμετώπιση τριχόπτωσης και η θεραπεία τριχόπτωσης διαμορφώνονται από ειδικό δερματολόγο ιατρό και προσαρμόζονται στις ανάγκες του κάθε ασθενή.
Οι θεραπείες τριχόπτωσης μπορεί να είναι μεμονωμένες ή να αποτελούν συνδυασμό διαφόρων μεθόδων.
Μερικές από τις θεραπείες είναι οι εξής:
- Φαρμακευτική τοπική αγωγή: Για την αντιμετώπιση της τριχόπτωσης, μπορούν να χρησιμοποιηθούν φαρμακευτικά σκευάσματα και ουσίες, που εφαρμόζονται στο τριχωτό της κεφαλής ή τα λαμβάνει ο ασθενής διά στόματος. Η φιναστερίδη, για παράδειγμα μπορεί να μειώσει την διαδικασία της τριχόπτωσης, ενώ η μινοξιδίλη χρησιμεύει ως επιταχυντής ανάπτυξης των τριχών. Η φιναστερίδη μπορεί να χορηγηθεί σε λοσιόν ή κάψουλα και αποτρέπει την μετατροπή της τεστοστερόνης σε διυδροτεστοστερόνη. Η μινοξιδίλη χορηγείται σε μορφή λοσιόν είτε μόνη της είτε σε συνδυασμό με άλλες ουσίες.
- Συστηματική αγωγή δια στόματος: Αφορά την χορήγηση φαρμάκων που περιέχουν φιναστερίδη, ντουταστερίδη, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Στην περίπτωση των γυναικών, συνίστανται και ορμονικά σκευάσματα.
- Θεραπεία PRP (Platelet Rich Plasma): Η θεραπεία PRP μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε μονή της είτε συνδυαστικά με άλλες θεραπείες, όπως η μεταμόσχευση μαλλιών. Το PRP δρα κατά της τριχόπτωσης ενισχύοντας τα τριχοθυλάκια. Για την εφαρμογή του, γίνεται λήψη μιας μικρής ποσότητας αίματος και έπειτα γίνεται φυγοκέντρηση και διαχωρισμός των αιμοπεταλίων και του πλάσματος. Με τη θεραπεία αυτή γίνεται καλύτερη αιμάτωση του τριχωτού της κεφαλής και τονώνεται η τρίχα. Τα αποτελέσματα αυτά οφείλονται στο πλάσμα, το οποίο περιέχει πολλά αιμοπετάλια.
- Βλαστοκύτταρα: Πρόκειται για μια καινοτόμο μέθοδο που μειώνει πολύ σημαντικά το φαινόμενο της τριχόπτωσης και χρησιμοποιείται κυρίως για τη θεραπεία δύσκολών περιπτώσεων.
- Low Level Laser Treatment: Η θεραπεία με χρήση laser αυξάνει την κυκλοφορία αίματος στο τριχωτό της κεφαλής, με αποτελέσματα να αντιμετωπίζεται η τριχόπτωση και η αλωπεκία. Ουσιαστικά επιβραδύνει τους ρυθμούς της τριχόπτωσης, ενδυναμώνει την υπάρχουσα τρίχα και διευρύνει τον κύκλο ζωής της.
Άλλες ενέργειες που μπορεί να μειώσουν το φαινόμενο της τριχόπτωσης:
- Χρήση των κατάλληλων σαμπουάν: Η χρήση ειδικών σαμπουάν που γίνεται έπειτα από σύσταση γιατρού, μπορεί να βοηθήσει στη θεραπεία της τριχόπτωσης.
- Ενέσιμες θεραπείες: Με σκοπό την ενίσχυση της τρίχας
- Αποφυγή χημικών προϊόντων: Η συχνή χρήση προϊόντων όπως λακ, βαφές και λοιπά, μπορεί να προκαλέσει αδυναμία της τρίχας.
- Αποφυγή χρήσης θερμότητας: Αποφεύγετε να κάνετε υπερβολική χρήση σε πιστολάκι, σίδερο και άλλες συσκευές styling, καθώς η υπερβολική θερμότητα που παράγουν μπορεί να βλάψει την τρίχα.
- Αλλαγή διατροφικών συνηθειών: Αν η τριχόπτωση οφείλεται στην έλλειψη βιταμινών ή σιδήρου, τότε ο ασθενής θα πρέπει να ακολουθήσει συγκεκριμένη διατροφή.
- Αλλαγή τρόπου ζωής: Μείωση ή και διακοπή συνηθειών όπως τσιγάρο, αλκοόλ.
- Αντιμετώπιση του στρες: Οι ψυχολογικοί παράγοντες, το άγχος και το συνεχές στρες, μπορούν να ενισχύσουν το φαινόμενο της τριχόπτωσης. Ο συνδυασμός ενός δερματολόγου και ενός ψυχολόγου, μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην αντιμετώπιση της τριχόπτωσης.
“Έντονη τριχόπτωση, τι να κάνω”;
Αν αντιμετωπίζετε πρόβλημα, η Dr. Άουρα Υφαντή, εξειδικευμένη δερματολόγος, Επιστημονικός συνεργάτης Νοσοκομείου «Α. Συγγρός», με εμπειρία ετών, θα σας καθοδηγήσει και θα σας παρέχει την κατάλληλη διάγνωση και θεραπεία, είτε είστε σε πρώιμα στάδια, είτε έχετε σοβαρή τριχόπτωση.
Η επιλογή της σωστής θεραπείας είναι εξαιρετικά σημαντικό να γίνεται από ειδικό ιατρό δερματολόγο, ο οποίος μπορεί να αξιολογήσει σωστά την κατάσταση του ασθενή.
