Ιστορικά στοιχεία

Η τριχοσκόπηση (δερματοσκόπηση του τριχωτού της κεφαλής και του τριχικού στελέχους με την χρήση δερματοσκοπίου χειρός ή με ψηφιακό σύστημα καταγραφής των οπτικών δερματοσκοπικών χαρακτηριστικών) έχει αποδειχθεί μία χρήσιμη, μη επεμβατική μέθοδος για τη διάγνωση, την παρακολούθηση και την πρόγνωση των παθήσεων των τριχών.

Το 1993, οι Kossard και Zagarella, περιέγραψαν τα πρώτα τριχοσκοπικά ευρήματα στις παθήσεις τριχών, ενώ η Rakowska και οι συνεργάτες της ανέδειξαν την χρήση του δερματοσκοπίου στις παθήσεις του τριχωτού.

Τριχοσκοπικά ευρήματα στην ΑΓΑ

Οι διαφορές στη διάμετρο του τριχικού στελέχους (ανισοτρίχωση) σε τρίχες περισσότερες του 20% (που αντιστοιχεί στην μικροσκοποποίηση της τρίχας) αποτελεί το πιο χρήσιμο εύρημα για τη διάγνωσή της, ιδιαίτερα στα αρχικά στάδια.
Το αυξημένο ποσοστό των χνοωδών τριχών στη μετωπιαία περιοχή (που συσχετίζεται με την αυξημένη δραστηριότητα της νόσου).
Η περιθυλακική μελάγχρωση (που έχει περιγραφεί για πρώτη φορά από τον Deloche παρατηρείται πιο συχνά σε καυκάσιους παρά σε ασιάτες) ή υπερμελάγχρωση τύπου μελισσοκηρύθρας «περιθυλακικό σημείο».
Τα κίτρινα στίγματα (λιγότερα από ότι στην γυροειδή αλωπεκία και αντιστοιχούν σε συγκέντρωση και εναπόθεση σμήγματος).

Η Rakowska και οι συνεργάτες προτείνουν μείζονα και ελάσσονα τριχοσκοπικά κριτήρια για τη διάγνωση της ΑΓΑ και τη διαφοροποίησή της από την τελογενή τριχόρροια.

Τα μείζονα κριτήρια είναι:

πάνω από 4 κίτρινα στίγματα στην μετωπιαία περιοχή.
μικρότερο πάχος τρίχας στη μετωπιαία περιοχή σε σχέση με την ινιακή.
πάνω από 10% λεπτές τρίχες (διάμετρος< 0,03mm) στην μετωπιαία περιοχή.

Τα ελάσσονα κριτήρια είναι:

Αυξημένα τριχοθυλάκια μόνο μιας τρίχας στην μετωπιαία περιοχή σε σχέση με την ινιακή.
Χνοώδεις τρίχες.
Περιθυλακική μελάγχρωση.

Για τη διάγνωση απαιτούνται : 2 μείζονα κριτήρια ή 1 μείζον + 2 ελάσσονα.

Τριχοσκοπικά ευρήματα στην τελογενή τριχόρροια

Κενοί τριχικοί θύλακοι.
Αυξημένα τριχοθυλάκια μίας μόνο τρίχας στη μετωπιαία όσο και στην ινιακή περιοχή.
Περιθυλακική δυσχρωμία.
Επανεκφυόμενες τρίχες τόσο στη μετωπιαία όσο και στην ινιακή περιοχή. Ο αυξημένος αριθμός των επανεκφυομένων τριχών σχετίζεται με την είσοδο στην αναγενή φάση και αποτελεί κριτήριο ανταπόκρισης στη θεραπεία.

Στην Τελογενή τριχόρροια στα πλαίσια του συνδρόμου τριχών με μικρής διάρκειας αναγενή φάση (short anagen s.) τα δερματοσκοπικά ευρήματα είναι:

η φυσιολογική πυκνότητα των τριχών
επανεκφυόμενες τρίχες διαφόρου μήκους (< 3,5 cm)

Τα τριχοσκοπικά ευρήματα είναι μη ειδικά και έχουν περιορισμένη διαγνωστική αξία.

Τριχοσκοπικά ευρήματα στην αναγενή τριχόρροια

Τα δερματοσκοπικά ευρήματα ποικίλουν ανάλογα με το αίτιο πρόκλησης.

Στην περίπτωση αναγενούς τριχόρροιας προκληθείσας από κυτταροτοξικά φάρμακα, τα ευρήματα είναι:

κίτρινα στίγματα (αντιστοιχούν σε κενά τριχοθυλάκια).

μαύρα στίγματα (αντιστοιχούν σε κομμένο τριχικό στέλεχος).

τριχικά στελέχη με αλλοιώσεις τύπου μονιλέτριχος.

Στην Αναγενή τριχόρροια στα πλαίσια του συνδρόμου χαλαρών αναγενών τριχών (Loose anagen s.) τα ευρήματα είναι μη ειδικά:

η μειωμένη πυκνότητα των τριχών.

τα κίτρινα στίγματα.

Στη Γυροειδή αλωπεκία incognita που χαρακτηρίζεται από οξεία απώλεια στη μετωπιαία περιοχή σε γυναίκες με Ανδρογενετικού τύπου αλωπεκία, τα δερματοσκοπικά ευρήματα περιλαμβάνουν:

πολλαπλά κίτρινα στίγματα σε ανδρογονοεξαρτώμενη περιοχή.

αυξημένο αριθμό μικρού μήκους επανεκφυομένων σκούρου χρώματος τριχών σχήματος S.

Αποτελεσματικότητα της θεραπείας

Η βελτίωση των δερματοσκοπικών παραμέτρων 6 μήνες μετά την αγωγή, καθιστούν τη δερματοσκόπηση μία χρήσιμη μέθοδο για την παρακολούθηση της ανταπόκρισης στη θεραπεία.

Συμπεράσματα

Δεδομένης της μη επεμβατικότητας και της εύκολης εφαρμογής της, η τριχοσκόπηση αποδεικνύεται ένα ιδιαίτερα χρήσιμο εργαλείο στην κλινική πράξη.
Η αξία της στη διαφορική διάγνωση των παθήσεων των τριχών στην εκτίμηση της δραστηριότητας της νόσου και την αποτελεσματικότητα της θεραπείας είναι σημαντική